نقش جیره بندی آب و مخازن ذخیره در ارتقای تاب آوری اجتماعی شهری : مطالعه موردی شهرهای خفر و خاوران
کد مقاله : 1085-IWWA
نویسندگان
پیمان آسی *
شرکت اب و فاضلاب استان فارس
چکیده مقاله
بحران کم‌آبی در ایران طی دهه‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های مدیریت شهری تبدیل شده است. میزان تاب‌آوری اجتماعی شهروندان در برابر اختلالات آبرسانی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش یا تشدید تنش‌های اجتماعی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش جیره‌بندی آب و مخازن ذخیره خانگی در ارتقای تاب‌آوری اجتماعی انجام شده و دو شهر خفر (با جمعیت حدود 14000 نفر) و خاوران (با جمعیت حدود 7700 نفر) به‌عنوان مطالعه‌ی موردی انتخاب شدند. داده‌های پژوهش بر اساس تماس‌های ثبت‌شده در مرکز فوریت‌های آبرسانی ۱۲۲ در سه بازه‌ی زمانی (شش‌ماهه اول ۱۴۰۳، شش‌ماهه دوم ۱۴۰۳، و شش‌ماهه اول ۱۴۰۴) گردآوری و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که به‌رغم جمعیت دوبرابری خفر نسبت به خاوران، تعداد تماس‌های مطلق و به‌ویژه تماس‌های سرانه در خاوران به‌طور قابل‌توجهی بالاتر است؛ این یافته بیانگر آن است که وجود مخازن ذخیره و جیره‌بندی منظم در خفر، نقش مؤثری در کاهش تماس‌های غیرضروری، مدیریت بازخوردهای اجتماعی و ارتقای تاب‌آوری شهری داشته است. در مقابل، نبود مخازن و اطلاع‌رسانی ناکافی در خاوران موجب حساسیت بالای شهروندان و تلقی هرگونه افت فشار به‌عنوان قطع کامل آب» شده است. بر اساس نتایج، می‌توان شاخص «تماس سرانه با مرکز ۱۲۲» را به‌عنوان یک معیار نوین برای سنجش تاب‌آوری اجتماعی در بحران‌های آبی پیشنهاد کرد. این مطالعه بر اهمیت اتخاذ راهکارهای مناسب از جمله جیره‌بندی شفاف، توسعه مخازن ذخیره خانگی و آموزش عمومی در مدیریت پایدار بحران آب تأکید دارد.
کلیدواژه ها
تاب آوری اجتماعی، جیره بندی آب، مخازن ذخیره خانگی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی