تحلیل مفهومی نقش آموزش فرهنگی و علمی در مدارس و دانشگاه‌ها بر رفتارهای مصرف آب با رویکرد نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده (TPB)
کد مقاله : 1241-IWWA
نویسندگان
مسعود رضائی *1، سیده ریحانه حسینی1، مصطفی مختاریان1، محسن رضائی2
1دانشگاه اصفهان
2دانشگاه پیام نور نجف آباد
چکیده مقاله
بحران آب به عنوان یک چالش حیاتی جهانی و ملی، مستلزم مدیریت مؤثر رفتار مصرف‌کننده است، به‌ویژه در ایران که با کم‌آبی شدید و افزایش تقاضا مواجه است. هدف این مقاله، تحلیل مفهومی نقش حیاتی آموزش فرهنگی و علمی در مدارس و دانشگاه‌ها، به‌عنوان یک متغیر بیرونی کلیدی، در تغییر و نهادینه‌سازی رفتارهای کارآمد آب در میان دانش‌آموزان و دانشجویان است. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل مفهومی از چارچوب تعمیم‌یافته نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده(TPB) استفاده می‌کند و یافته‌های مطالعاتی را که سازه‌هایی مانند هنجار اخلاقی(PN) و ریسک ادراک‌شده را به نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده افزوده‌اند، ادغام می‌نماید. همچنین، این تحلیل یافته‌های تحلیل محتوای متون درسی ایران را در نظر می‌گیرد، که حاکی از سهم بسیار اندک (حدود %۲) و محتوای بیش از حد خوشبینانه درباره آب است که مانع از درک کمیابی می‌شود. دستاوردهای مفهومی نشان می‌دهند که آموزش به طور سیستماتیک بر تمام پیش‌بینی‌کننده‌های نیت رفتاری تأثیر می‌گذارد. به‌طور خاص، آموزش علمی، کنترل رفتاری ادراک‌شده(PBC) را با ارائه راهکارهای عملی تقویت می‌کند که قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده عمل است. همچنین، آموزش فرهنگی و دینی در بافت ایران، هنجار اخلاقی و ریسک ادراک‌شده را فعال می‌سازد، که از مهم‌ترین عوامل انگیزشی برای صرفه‌جویی پایدار هستند. در نهایت، مدل پیشنهادی بر ضرورت اصلاح محتوای درسی برای ایجاد تغییر رفتار پایدار و خودکار تأکید می‌کند.
کلیدواژه ها
آموزش فرهنگی و علمی، نظریه TPB, مدیریت مصرف آب, هنجار اخلاقی, کنترل رفتاری ادراک‌شده
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی