| از ناترازی تا بازآفرینی: خوانش میان‌رشته‌ای نقش مردم اصفهان در بازسازی زیست‌پذیری شهری و معماری آب‌محور |
| کد مقاله : 1404-IWWA |
| نویسندگان |
|
فاطمه ولیخانی * مهندسین مشاور زایندآب |
| چکیده مقاله |
| پژوهش حاضر با هدف تحلیل میان‌رشته‌ای ناترازی در نظام تأمین و مصرف آب اصفهان و تبیین نقش مردم در بازآفرینی زیست‌پذیری و معماری آب‌محور شهر انجام شد. اصفهان، شهری که قرن‌ها بر پیوند انسان، طبیعت و هنر استوار بوده، در دهه‌های اخیر با خشک‌شدن زاینده‌رود با گسستی عمیق در این پیوند روبه‌رو شده است. در این پژوهش، ناترازی آب پدیده‌ای صرفاً فنی تلقی نشد، بلکه رخدادی اجتماعی، فرهنگی و فضایی دانسته شد. روش پژوهش آمیخته‌ی اکتشافی بود. در بخش کیفی، داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۱۸ نفر از معماران، مدیران، فعالان محیط‌زیست و شهروندان گردآوری و با رویکرد نظریه‌ی داده‌بنیاد نظام‌مند تحلیل شد. در بخش کمی، مدل مفهومی استخراج‌شده با داده‌های ۳۸۵ پرسشنامه و با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) آزمون گردید. یافته‌ها نشان داد که بحران ناترازی بازتاب شکاف میان انسان، فضا و نهاد است؛ شکافی که با حذف آب از سیمای شهر، زیست‌پذیری اصفهان را تهدید کرده است. از تحلیل داده‌ها شش مقوله‌ی محوری پدید آمد: چالش‌های حکمرانی، الگوهای مصرف، ناپایداری اکولوژیکی و کالبدی، گسست اجتماعی–فرهنگی، بازتولید معماری آب‌محور و تاب‌آوری اجتماعی–فضایی. نتایج کمی نشان داد مدیریت نهادی از طریق سه مسیر میانجی—فرهنگ مصرف، پایداری اکولوژیکی و طراحی آب‌محور—بر تاب‌آوری اجتماعی اثرگذار است. در نتیجه، بازآفرینی اصفهان نه با بازگشت آب به رودخانه، بلکه با بازگرداندن معنا و همدلی به فضا آغاز می‌شود. |
| کلیدواژه ها |
| ناترازی آب، تاب‌آوری شهری، معماری آب‌محور، حکمرانی تطبیقی، اصفهان، مشارکت مردمی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
