شناسایی چالش ها و عوامل تأثیرگذار بر مدیریت و برنامه ریزی منابع و مصارف آب شهر تهران
کد مقاله : 1448-IWWA
نویسندگان
الهه پهلوان *1، بهرام ملک محمدی2
1گروه برنامه ریزی محیط زیست، مدیریت و HSE، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
2استاد تمام گروه برنامه ریزی، مدیریت و HSE، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
چکیده مقاله
آب مسئله‌ای پیچیده، پویا، وابسته به تعداد زیادی از اجزا، درجه بالایی از عدم قطعیت و وجود تعداد زیادی تصمیم‌گیر است. بخشی از بحران آب شهر تهران حاصل کمبود ذاتی آب تجدیدپذیر، و بخش دیگر حاصل تمرکز جمعیت و مدیریت و برنامه‌ریزی ناکارآمد عرضه و تقاضا و عدم همه‌جانبه‌نگری راهکارها می‌باشد. تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های مکرر، بهره‌برداری بیش از حد از منابع زیرزمینی و عدم مدیریت تقاضا آب میان بخش‌های کشاورزی، صنعتی و شهری‌، نیز منجر به تشدید بحران در تأمین پایدار آب گردیده‌است. از آنجایی که به‌صورت کلی دو عامل انسانی و طبیعی بر آب اثرگذار هستند؛ لذا پژوهش حاضر با بررسی و تحلیل مقالات‌، مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی‌، ضمن احصای عوامل مغفول‌مانده انسانی و طبیعی دخیل در این بحران‌، به تحلیل و بررسی عوامل ارائه‌شده در مطالعات پیشین نیز پرداخته‌است. بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته در شاخه‌ی عوامل طبیعی: آب و هوا و اقلیم‌، خدمات اکوسیستمی‌، اراضی سبز، ایجاد شبکه‌ی سبز و روددره‌های تهران‌، تاب‌آوری شهر، و در شاخه‌ی عوامل انسانی: جمعیت‌، شاخص‌های آبی (عدم تناسب شاخص‌ها با اقلیم ایران و یا همچنین عدم پیروی از اصول آن‌)، مؤلفه‌ها و عوامل مؤثر بر الگوی مصرف‌، وضعیت مصرف منابع آب‌، بار حرارتی شهر، میزان نفوذپذیری شهر، سیستم فاضلاب شهری‌، هدررفت آب‌، قوانین آب‌، مصرف آب فضای سبز شهری‌، مصرف آب در کشاورزی و صنعت و ساختار مدیریتی آب احصا شد. از آنجایی که در مدل‌های پیش‌تر ارائه‌شده عوامل فوق‌الذکر دیده‌نشده‌اند، لذا در نظر گرفتن این عوامل با رویکرد همه‌جانبه‌نگر می‌تواند در بهبود مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب شهر تهران اثرگذار باشد.
کلیدواژه ها
بحران آب، مدیریت و برنامه ریزی منابع آب، آب شهر تهران، آب سطحی، آب زیرزمینی، عوامل مؤثر بر آب
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی