| مدل‌سازی نیاز آبی سیر با رویکرد تلفیقی تصمیم‌گیری فازی و رگرسیون آماری (مطالعه موردی: همدان) |
| کد مقاله : 1502-IWWA |
| نویسندگان |
|
پیمان طهماسبی *1، حمید زارع ابیانه2، پگاه گل محمدی قانع3 1علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران. 2Professor, Department of Water Science and Engineering, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran. 3دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران. |
| چکیده مقاله |
| تبخیر- تعرق یکی از اجزای مهم از تعادل آب می‌باشد و به‌طور گسترده در بسیاری از حوضه‌ها نظیر کشاورزی، هیدرولوژی، اقلیم‌شناسی، هواشناسی، اکولوژی و علوم محیطی استفاده می‌شود این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌بندی دقیق عوامل مؤثر بر تبخیر–تعرق و تخمین نیاز آبی محصول سیر در شرایط اقلیمی استان همدان، از رویکردی ترکیبی شامل تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (AHP) و مدل‌سازی آماری رگرسیون خطی بهره گرفت. چهار شاخص کلیدی شامل شوری خاک، رطوبت خاک، نوسانات دمایی و حاصلخیزی به‌عنوان معیارهای اصلی انتخاب و در قالب پنج مدل تحلیلی (رگرسیون خطی، پتانسیل تبخیر–تعرق، همبستگی فازی، کراپ‌وات و الگوهای آبیاری) ارزیابی شدند. نتایج بخش کیفی نشان داد که شوری خاک، به‌ویژه در اراضی با شوری بالاتر از آستانه تحمل سیر، مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده نیاز آبی است و پس از آن به‌ترتیب رطوبت خاک، نوسانات دمایی و حاصلخیزی قرار دارند. مقایسه مدل‌ها بیانگر دقت و قابلیت اطمینان بالای رگرسیون خطی و مدل پتانسیل تبخیر–تعرق بود، در حالی‌که مدل‌های الگوهای آبیاری و کراپ‌وات عملکرد ضعیف‌تری ارائه دادند. یافته‌های کمی نشان داد که افزایش دمای حداکثر و حداقل و شدت تابش خورشید، نیاز آبی را به‌طور معناداری افزایش می‌دهد، در حالی‌که سرعت باد تنها در شرایط لحاظ شدن دمای حداقل اثر منفی قابل توجه داشت و رطوبت نسبی در هیچ‌یک از مدل‌ها اثر معناداری نداشت. بر اساس این نتایج، مدیریت آبیاری باید بر کنترل شوری خاک، پایش دقیق پارامترهای دمایی و تابشی و استفاده از مدل‌های دقیق پیش‌بینی نیاز آبی متمرکز شود تا بهره‌وری آب و پایداری تولید سیر در مناطق خشک ارتقا یابد. |
| کلیدواژه ها |
| تبخیر–تعرق، نیاز آبی، سیر، تحلیل سلسله‌مراتبی فازی، رگرسیون خطی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
