کاربرد تئوری بازی‌ها در رفع مناقشات انتقال آب بین حوضه‌ای
کد مقاله : 1510-IWWA
نویسندگان
سروش شرقی *
استادیار، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده مقاله
انتقال آب بین‌حوضه‌ای یکی از چالش‌برانگیزترین راهکارها برای تأمین آب پایدار در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران است که در بسیاری از موارد موجب بروز مناقشات اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی میان حوزه‌های مبدأ و مقصد می‌شود. در این پژوهش، با بهره‌گیری از نظریه بازی‌های همکارانه شاپلی، سازوکاری برای تقسیم منافع حاصل از انتقال آب از سد سولکان (حوزه مبدأ) به دشت رفسنجان (حوزه مقصد) ارائه شده است. در این رویکرد، سود اقتصادی ناشی از انتقال آب در حوزه مقصد (باغداری و بازار آب دشت رفسنجان) محاسبه و در قالب بازی همکارانه مدل‌سازی شد. سپس با استفاده از ارزش شاپلی، سهم هر بازیگر بر اساس مشارکت حاشیه‌ای وی در ائتلاف‌ها تعیین شد تا منافع به‌صورت منصفانه و پایدار توزیع شود. نتایج نشان داد که استفاده از تئوری بازی‌ها می‌تواند به طراحی سازوکارهای عادلانه‌تر و پایدارتر برای تخصیص منافع انتقال آب کمک کند و از بروز نارضایتی‌های اجتماعی در حوزه‌های مبدأ جلوگیری نماید. این روش، ضمن حفظ کارایی اقتصادی طرح‌های انتقال آب، می‌تواند به بهبود پذیرش اجتماعی و افزایش همکاری میان ذی‌نفعان کمک کند.
کلیدواژه ها
رفع مناقشه، انتقال آب بین حوضه‌ای، بازی همکارانه، ارزش شاپلی.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی